Apa itu komisen? Maksud, jenis, dan cara pengiraannya

Komisen merupakan salah satu bentuk pampasan yang biasa digunakan dalam pelbagai industri untuk menggalakkan prestasi tinggi dan meningkatkan produktiviti. Ia menjadi pilihan popular kerana memberikan peluang kepada pekerja untuk meningkatkan pendapatan berdasarkan usaha dan hasil kerja mereka.

Sistem ini banyak digunakan dalam bidang seperti jualan, hartanah, pengambilan pekerja, kewangan dan pemasaran. Dengan adanya komisen, individu lebih bermotivasi untuk mencapai sasaran tertentu serta menyumbang lebih besar kepada kejayaan syarikat.

Artikel ini akan membantu anda memahami maksud komisen, kepentingannya, serta bagaimana struktur komisen yang baik dapat memberi manfaat kepada pekerja dan organisasi.

• Maksud komisen
• Jenis komisen dan cara pengiraan
• Kelebihan sistem komisen
• Kekurangan sistem komisen
• Pekerjaan yang menggunakan sistem komisen
• Cara merunding struktur komisen yang sesuai
• Perbezaan antara komisen, bonus, elaun, dan faedah
• Raih kejayaan kerjaya melalui sistem komisen
• Soalan lazim

Maksud komisen

Komisen adalah bayaran yang diberikan kepada pekerja berdasarkan pencapaian atau hasil kerja mereka, biasanya dalam bentuk peratusan daripada jumlah jualan atau keuntungan yang dijana. Ia bertindak sebagai insentif untuk menggalakkan prestasi yang lebih baik, kerana pendapatan pekerja akan meningkat seiring dengan kejayaan mereka mencapai sasaran.

Cara komisen berfungsi bergantung pada struktur syarikat dan jenis pekerjaan. Dalam sesetengah organisasi, pekerja memperoleh komisen berdasarkan jualan individu yang dicapai. Dalam kes lain, komisen mungkin dikira berdasarkan prestasi keseluruhan pasukan atau syarikat.

Komisen biasanya ditambah kepada gaji asas, namun terdapat juga pekerjaan tertentu yang menawarkan struktur komisen sepenuhnya tanpa gaji asas.

Jenis komisen dan cara pengiraan

Sebelum menerima tawaran kerja berasaskan komisen, penting untuk memahami pelbagai struktur komisen yang berbeza. Setiap jenis komisen mempunyai kaedah pengiraan yang tersendiri yang boleh mempengaruhi pendapatan anda. Berikut adalah jenis-jenis komisen yang lazim ditawarkan dalam pelbagai industri.

1. Komisen langsung (Straight commission)

Komisen langsung adalah bayaran 100% berdasarkan jumlah jualan tanpa sebarang gaji asas. Untuk mengira komisen ini, anda hanya perlu mendarab kadar komisen dengan jumlah jualan yang dibuat. Contohnya, jika kadar komisen adalah 10% dan anda membuat jualan sebanyak RM10,000, komisen anda adalah RM1,000.

2. Gaji asas + komisen (Base plus commission)

Dalam struktur gaji asas + komisen, pekerja menerima gaji tetap bersama komisen tambahan daripada jualan. Cara pengiraannya adalah dengan menambah gaji asas kepada hasil darab kadar komisen dengan jumlah jualan. Sebagai contoh, jika gaji asas anda adalah RM2,000 dan anda mendapat 5% komisen daripada jualan RM20,000, pendapatan bulanan anda adalah RM3,000.

3. Komisen bonus

Komisen bonus diberikan apabila pekerja mencapai sasaran jualan tertentu. Biasanya, ia merupakan ganjaran tetap. Contohnya, jika anda berjaya mencapai jualan sebanyak RM50,000 dalam sebulan, anda akan menerima bonus tambahan sebanyak RM500, selain komisen biasa.

4. Komisen residual

Komisen residual adalah bayaran berterusan daripada pelanggan yang mempunyai langganan aktif. Untuk mengira komisen ini, darabkan kadar komisen dengan yuran langganan bulanan. Sebagai contoh, jika pelanggan membayar RM200 sebulan dan komisen anda adalah 5%, anda akan menerima RM10 sebulan daripada setiap pelanggan.

5. Komisen margin kasar

Komisen margin kasar dikira berdasarkan keuntungan kasar, iaitu jumlah jualan selepas menolak kos barang yang dijual. Untuk mengira komisen ini, anda perlu mendarab kadar komisen dengan jumlah keuntungan kasar. Sebagai contoh, jika keuntungan kasar adalah RM2,000 dan kadar komisen adalah 10%, anda akan memperoleh RM200.

6. Komisen wilayah

Komisen wilayah diberikan berdasarkan prestasi jualan di kawasan tertentu. Cara pengiraannya adalah dengan mendarab kadar komisen dengan jumlah jualan di wilayah tersebut. Sebagai contoh, jika jualan di kawasan anda berjumlah RM50,000 dan kadar komisen adalah 3%, anda akan menerima RM1,500.

7. Komisen berperingkat (Tiered commission)

Dalam komisen berperingkat, kadar komisen akan meningkat apabila sasaran jualan tertentu tercapai. Contohnya, anda mungkin menerima 5% komisen bagi RM30,000 pertama, dan 8% untuk jualan seterusnya yang melebihi jumlah tersebut.

8. Komisen milestone

Komisen milestone adalah ganjaran tambahan yang diberikan apabila pekerja mencapai tahap jualan tertentu. Biasanya, bonus tetap akan diberikan. Contohnya, jika anda mencapai jualan sebanyak RM100,000 dalam setahun, anda mungkin menerima bonus milestone sebanyak RM2,000.

9. Komisen kadar tunggal

Komisen kadar tunggal bermaksud kadar komisen tetap yang dikenakan tanpa sebarang perubahan, tidak kira jumlah jualan. Sebagai contoh, jika kadar ditetapkan pada 5% dan anda membuat jualan sebanyak RM10,000, anda akan memperoleh komisen sebanyak RM500.

10. Komisen kadar pelbagai

Komisen kadar pelbagai bermaksud kadar komisen yang berbeza bergantung pada jenis produk atau jumlah jualan. Contohnya, produk A mungkin menawarkan komisen sebanyak 5%, manakala produk B menawarkan 10%. Jumlah komisen anda bergantung pada kombinasi produk yang dijual.

Kelebihan sistem komisen

Sistem komisen menawarkan pelbagai manfaat kepada pekerja, terutamanya dari segi pendapatan dan perkembangan kerjaya. Berikut adalah beberapa kelebihan utama:

• Kawalan terhadap pendapatan: Semakin banyak jualan yang dihasilkan, semakin tinggi pendapatan pekerja. Ini memberikan insentif untuk meningkatkan prestasi individu.

• Potensi pendapatan yang tinggi: Tiada had tetap bagi pendapatan. Pekerja berpeluang menjana lebih banyak berdasarkan usaha dan pencapaian mereka.

• Fleksibiliti kerja: Pekerja boleh mengatur masa dan usaha mereka sendiri kerana pendapatan bergantung pada hasil, bukan jam kerja tetap.

• Peningkatan kemahiran diri: Kerjaya berasaskan komisen membantu membina kemahiran penting seperti komunikasi, rundingan dan pemasaran, yang berguna untuk perkembangan kerjaya jangka panjang.

Kekurangan sistem komisen

Walaupun sistem komisen mempunyai banyak kelebihan, ia turut disertai beberapa cabaran penting yang perlu dipertimbangkan:

• Ketidaktentuan pendapatan: Tiada jaminan pendapatan tetap setiap bulan kerana ia bergantung sepenuhnya pada prestasi jualan individu.

• Persaingan yang tinggi: Boleh mewujudkan persaingan tidak sihat dalam pasukan, yang berpotensi menjejaskan kerjasama serta suasana kerja.

• Tekanan kerja yang tinggi: Kebergantungan terhadap prestasi bagi menjana pendapatan boleh meningkatkan tekanan mental dan emosi dalam jangka masa panjang.

• Kekurangan struktur kerja tetap: Jadual kerja mungkin menjadi tidak menentu kerana pekerja lebih fokus pada hasil berbanding jam kerja yang ditetapkan.

Pekerjaan yang menggunakan sistem komisen

Sistem komisen digunakan secara meluas dalam pelbagai bidang yang memerlukan kemahiran jualan dan perkhidmatan pelanggan. Pekerja dalam bidang ini lazimnya memperoleh sebahagian besar pendapatan mereka melalui komisen berdasarkan prestasi.

• Ejen hartanah: Membantu pelanggan membeli, menjual atau menyewa hartanah, dan memperoleh komisen berdasarkan nilai transaksi yang berjaya diselesaikan.

• Wakil insurans: Menjual polisi insurans kepada individu atau syarikat, serta menerima komisen daripada jumlah premium yang berjaya dijual.

• Ejen pengambilan pekerja: Mencari calon yang sesuai untuk syarikat dan memperoleh komisen apabila calon tersebut berjaya ditempatkan.

• Penasihat kewangan: Menawarkan khidmat nasihat berkaitan pelaburan atau insurans, dan memperoleh komisen daripada produk yang berjaya dijual kepada pelanggan.

• Pekerja jualan dan pemasaran: Bertanggungjawab menjual produk atau perkhidmatan kepada pelanggan baru atau sedia ada, serta menerima komisen berdasarkan jumlah jualan.

• Pegawai pelaburan dan perbankan: Menawarkan produk pelaburan atau perbankan kepada pelanggan, dan memperoleh komisen daripada transaksi yang berjaya diselesaikan.

Cara merunding struktur komisen yang sesuai

Apabila anda menerima tawaran kerja berasaskan komisen buat pertama kali, penting untuk memastikan struktur komisen yang ditawarkan benar-benar adil dan menguntungkan. 

Berikut adalah beberapa langkah yang boleh membantu anda merunding struktur komisen yang paling sesuai.

1. Fahami standard industri

Sebelum memulakan rundingan, buat kajian tentang kadar komisen biasa dalam industri anda. Ini membolehkan anda mengenal pasti sama ada tawaran yang diberikan itu kompetitif atau tidak. Anda juga boleh menggunakan maklumat ini untuk menyokong hujah anda semasa rundingan.

2. Tanya tentang struktur komisen secara terperinci

Pastikan anda memahami sepenuhnya bagaimana komisen dikira, bila ia dibayar, dan sama ada terdapat sebarang sasaran minimum untuk melayakkan diri. Tanyakan juga jika terdapat peringkat tambahan seperti bonus milestone atau komisen berperingkat.

3. Nilai kestabilan pendapatan

Jika tiada gaji asas ditawarkan, pertimbangkan untuk merundingkan bayaran pendahuluan, elaun, atau insentif lain untuk memastikan anda masih mempunyai pendapatan stabil sementara membina hasil jualan anda.

4. Jelaskan nilai anda

Semasa rundingan, tekankan bagaimana pengalaman, kemahiran, dan rekod prestasi anda dapat menyumbang kepada pertumbuhan syarikat. Ini akan memberikan anda asas yang kukuh untuk memohon kadar komisen yang lebih baik.

5. Dapatkan semuanya secara bertulis

Selepas persetujuan dicapai, pastikan semua butiran berkaitan struktur komisen didokumenkan dalam surat tawaran atau kontrak kerja. Ini akan mengelakkan sebarang salah faham pada masa hadapan dan melindungi kepentingan anda.

Perbezaan antara komisen, bonus, elaun, dan faedah

Dalam dunia pekerjaan, komisen, bonus, elaun, dan faedah adalah empat bentuk imbuhan yang berbeza tetapi saling melengkapi. Komisen merujuk kepada bayaran yang diberikan berdasarkan hasil kerja atau jualan yang berjaya dilakukan oleh pekerja. Ia biasanya bergantung kepada prestasi individu dan mendorong produktiviti yang lebih tinggi.

Sementara itu, bonus adalah insentif tambahan yang diberikan sebagai ganjaran atas prestasi luar biasa atau pencapaian tertentu. Bonus selalunya dibayar secara tahunan dan bukan bergantung pada jualan harian atau bulanan seperti komisen.

Elaun pula merupakan bayaran tambahan yang bertujuan menampung kos tertentu yang ditanggung oleh pekerja, seperti elaun makan, pengangkutan, atau perumahan. Ia membantu meringankan beban perbelanjaan harian pekerja dan meningkatkan kesejahteraan mereka.

Akhir sekali, faedah merujuk kepada kemudahan tambahan yang ditawarkan oleh majikan, seperti insurans perubatan, cuti tambahan, program latihan, dan pelaburan untuk pembangunan diri. Faedah ini tidak berbentuk wang tunai secara langsung, namun memainkan peranan penting dalam menarik dan mengekalkan pekerja berbakat.

Raih kejayaan kerjaya melalui sistem komisen

Sistem komisen membuka peluang untuk mencapai pendapatan yang lebih tinggi, namun ia memerlukan usaha, ketekunan dan komitmen yang berterusan. Bagi individu yang berdaya saing dan bermotivasi, komisen boleh menjadi ganjaran yang amat lumayan berbanding struktur gaji tetap.

Walau bagaimanapun, sebelum memilih kerjaya berasaskan komisen, penting untuk menilai kelebihan dan cabaran yang terlibat. Memahami cara komisen berfungsi, jenis-jenis komisen yang ditawarkan serta perbezaannya dengan bonus, elaun dan faedah boleh membantu anda membuat keputusan yang lebih bijak.

Dengan pengetahuan yang tepat, anda boleh memilih struktur imbuhan yang bukan sahaja memenuhi keperluan kewangan, malah turut mendorong pembangunan kemahiran profesional dan kejayaan kerjaya jangka panjang.

Soalan lazim 

1. Apakah jenis pekerjaan yang menggunakan sistem komisen?

Pekerjaan yang biasanya menggunakan sistem komisen termasuk ejen hartanah, wakil insurans, ejen pengambilan pekerja, penasihat kewangan, serta pekerja jualan atau pemasaran. Dalam bidang ini, pendapatan anda bergantung kepada jumlah jualan atau perkhidmatan yang berjaya dicapai.

2. Bolehkah kadar komisen dirunding dengan majikan?

Ya, kadar komisen boleh dirunding, terutamanya dalam industri seperti hartanah, kewangan atau jualan. Pastikan anda memahami struktur komisen yang ditawarkan sebelum menandatangani kontrak, dan bincangkan sebarang terma tambahan seperti bonus atau insentif lain.

3. Adakah komisen dikenakan cukai di Malaysia?

Ya, komisen dianggap sebagai sebahagian daripada pendapatan bercukai di Malaysia. Ia perlu dilaporkan dalam borang cukai tahunan anda sama seperti gaji biasa. Kegagalan untuk mengisytiharkan pendapatan komisen boleh mengakibatkan penalti daripada pihak Lembaga Hasil Dalam Negeri (LHDN).

4. Apakah salah faham biasa mengenai sistem komisen?

Salah faham yang sering timbul adalah kepercayaan bahawa komisen sentiasa membawa pendapatan yang lebih tinggi. Hakikatnya, pendapatan melalui komisen bergantung sepenuhnya kepada prestasi individu. Ada bulan di mana anda mungkin memperoleh lebih banyak, tetapi ada juga masa di mana anda mungkin menerima kurang berbanding gaji tetap.